HELLINGRATH BERTHOLD FRANZ, grafik, malarz rzeźbiarz
| < Poprzednie | Następne > |
BERTHOLD FRANZ HELLINGRATH (27 X 1877 Elbląg – 15 XII 1954 Hanower), grafik, malarz, rzeźbiarz. Syn pochodzącego z Gryfic Franza, krawca, i pochodzącej z Królewca Berty z domu Rothert. W wieku niespełna pięciu lat (1882) przeprowadził się z rodzicami z Elbląga do Gdańska, rodzina zamieszkała przy Poggenpfuhl (ul. Żabi Kruk), gdzie mieszkała już starsza siostra matki. Naukę sztuk pięknych rozpoczął w szkole św. Jana w Gdańsku u Roberta Krahna, brał dodatkowe lekcje u Wilhelma Augusta Stryowskiego. Uczył się następnie w gdańskiej Königliche Provinzial-Kunst- und Gewerbeschule ( Królewska Szkoła Sztuk Pięknych) u Frido Badta i Bernharda Sturmhöfela. Za namową Arthura Bendrata W latach 1899–1905 studiował w Dreźnie u Carla Bantzera (1857–1941) i Gotthardta Kuehla (1850–1915), później w Monachium i Paryżu. W 1907 w Dreźnie założył własne studio. W Gdańsku w 1906 brał udział w wystawie w Katowni Arthur Bendrat und seine Freunde, w 1911 wystawiał własne prace. Pieniądze ze sprzedaży obrazów pozwoliły mu na wyjazd na dalsze studia do Paryża. Po powrocie zamieszkał w Gdańsku, początkowo przy Grobli II, następnie we Wrzeszczu, przy Althofweg (ul. Fiszera).
Wystawiał swoje prace w Olsztynie (1910), Dreźnie (1910–1912, 1917), Berlinie (1911–1914), Monachium (1912, 1916, 1917), Düsseldorfie (1911), Lipsku. W 1915 dekorowały wnętrze budynku Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Od Ognia (widoki Gdańska, Grudziądza i Kwidzynia). Podczas I wojny światowej, od 1916 wcielony do wojska; początkowo służył w Toruniu, po kilku tygoniach skierowany został do pracy w Biurze Konstrukcyjnym Stoczni Cesarskiej ( Stocznia Królewska). Tworzył m.in. obrazy olejne – widoki oraz pejzaże okolic Zatoki Gdańskiej – do dekoracji niemieckich okrętów.
Był członkiem żydowsko-niemieckiej loży masońskiej Zur Kette an der Weichsel (Łańcuch nad Wisłą; wolnomularstwo). Należał do Danzig-Zoppoter Yacht Club „Goode Wind”. W 1920 nabył jacht, z pokładu którego szkicował krajobrazy wybrzeża Morza Bałtyckiego, od Kilonii po Estonię. W 1925, mimo protestów żony, opuścił Gdańsk po otrzymaniu etatu wykładowcy (docenta), a od 1928 profesora malarstwa i rysunku oraz architektury na Politechnice w Hanowerze. W hanowerskim kręgu artystycznym nie został doceniony, zwłaszcza, że odszedł od grafiki, próbując sił w malarstwie i rzeźbie. Od 1 V 1933 członek NSDAP, także akademickiego NSDDB (Narodowosocjalistyczny Związek Docentów). W październiku 1935 dożywotnio pozbawiony wszystkich partyjnych funkcji, w 1937 jego dzieła uznane zostały przez nazistów za politycznie niesłuszne, został wykluczony z Izby Sztuk Pięknych Rzeszy z zakazem publicznego wystawiania. Większość jego dzieł przepadła podczas bombardowań Hanoweru w 1943. Od 1945 ponownie pracował na Politechnice w Hanowerze. W 1947 przeszedł na emeryturę. W 1953 został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.
Tworzył – zaliczane do najlepszych – ryciny z motywami architektury gdańskiej, malował martwe natury, portrety, architekturę i pejzaże. Tworzył grafikę użytkową, zaprojektował pierwsze talony zastępcze w okresie inflacji (litografia przedstawiająca Długie Pobrzeże widziane z Zielonego Mostu, umieszczona na talonach wartości 500 marek, w 1922). Projektował również gdańskie znaczki pocztowe z widokami miasta. Publikował kalendarze, pocztówki, albumy.
Od 1914 żonaty był z Johanną z domu Fillinger (ur. 8 IX 1887 Radeberg). Zmarł w wyniku obrażeń odniesionych podczas wypadku drogowego.
