GOTTSCHED LUISE ADELGUNDE VIKTORIE, pisarka
| < Poprzednie | Następne > |
LUISE ADELGUNDE VIKTORIE GOTTSCHED (11 IV 1713 Gdańsk – 26 VI 1762 Lipsk), pisarka. Córka lekarza Johanna Georga Kulmusa i jego drugiej żony Dorothy Catheriny z domu Schwencke. Otrzymała staranne wykształcenie, nauczyła się języka francuskiego i angielskiego, uprawiała muzykę. W wieku 14 lat przesłała swe wiersze Johannowi Christophowi Gottschedowi (1700–1766), pisarzowi i teoretykowi literatury, czołowemu przedstawicielowi niemieckiego oświecenia, od 1729 profesorowi uniwersytetu w Lipsku. 19 IV 1735 w gdańskim kościele św. Jana zawarła z nim związek małżeński.
Przeniósłszy się do Lipska, uczestniczyła w realizacji wielu przedsięwzięć naukowych i literackich męża, do których należały przekłady z języka angielskiego i francuskiego. Brała udział w tłumaczeniu dzieła Pierre’a Bayle’a Dictionnaire historique et critique (w przekładzie Historisches und Critisches Wörterbuch (Słownik historyczno-krytyczny), 1741–1744), tłumaczyła teksty zamieszczane w czasopismach „The Tatler” i „The Spectator”, poemat heroikomiczny Alexandra Pope’a The Rape of the Lock (Pukiel porwany; 1744). Wspierała męża w jego reformie teatralnej; wzbogacała repertuar ówczesnych scen, dostarczając przekładów, przeróbek i oryginalnych tekstów. Część z nich ukazała się w wydawnictwie seryjnym Die Deutsche Schaubühne (Niemiecka scena teatralna), redagowanym przez Gottscheda.
Z języka angielskiego przełożyła tragedię Cato Josepha Addisona, z francuskiego m.in. tragedie Woltera (Alzire, oder die Amerikaner (Azire albo Amerykanka)) i Jeana Barbiera d’Aucoura (Cornelia, die Mutter der Gracchen (Cornelia, matka Grakchów)) oraz komedię Moliera (Le misanthrope, w przekładzie Der Menschenfeind (Mizantrop)).
Do jej oryginalnych sztuk należą: tragedia Panthea oraz komedie Die ungleiche Heirath (Nierówne małżenstwo) i Die Hausfranzösinn oder die Mamsell (Francuzeczka albo guwernantka). Najwyżej oceniano komedię Die Pietisterey im Fischbein-Rocke (1737), opartą na La femme docteur (Pani doktor) Bougeanta, będącą z kolei przeróbką sztuk Moliera Tartuffe i Les femmes savantes (Sawantki). Pośmiertnie ukazały się najpierw Kleinere Gedichte (Wiersze drobne: ody, elegie, listy poetyckie, kantaty i przekłady), przygotowane do druku przez Gottscheda (1763), następnie trzytomowa edycja listów (Briefe, 1771–1772). Jedna z jej sztuk, Die Pietisterei im Fischbeinrocke (z miejscem akcji w Królewcu i na Targu Węglowym w Gdańsku), została wystawiona w 1737 przez bawiącą w Gdańsku trupę Konrada Ernsta Ackermanna.
